ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARI

ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI

Ortaklığın giderilmesi davası veya diğer bir ismi ile izale-i Şuyu davası, elbirliği veya paylı mülkiyete konu bir taşınmazın malikleri arasında paylaşılamaması durumunda, paydaşlardan birinin diğerlerine yöneltmiş olduğu bir dava türüdür. Davanın sonuçlanmasıyla beraber ortaklık sona erer ve kişisel mülkiyet tesis edilir.

1-     Ortaklığın Giderilmesi davasında taraflar

Ortaklığın Giderilmesi davasının tarafları menkul veya gayrimenkul malın paydaşlarıdır. Paydaşlar malın kullanımı ve paylaşımında anlaşamazlarsa, herhangi bir paydaş diğer paydaşlara karşı işbu davayı yöneltebilir. Paydaşlar malın paylaşımı konusunda hem dava açılmadan önce hem de dava esnasında yazılı bir anlaşmaya vararak paylaşımın şartlarını kendileri belirleyebilirler.

Ortaklığın Giderilmesi davasının sonuçlandırılabilmesi için tüm paydaşların davaya dahil edilmeleri gerekmektedir. Şayet paydaşlardan biri ölmüş ise mirasçılık belgesinde bulunan tüm mirasçılar davaya dahil edilerek taraf teşkili sağlanmalıdır.

İİK 121. Maddesine göre ortaklığın giderilmesi davası açma yetkisi

Ortaklığın giderilmesi davasında taraflar taşınmazın paydaşlarıdır. Ancak bunun istisnası İcra- İflas kanunu 121. Maddesidir. Buna göre; alacaklı taraf borçlusundan borcunu tahsil etmek maksadıyla, borçlunun paydaş olduğu bir taşınmaz var ise İİK 121. Maddesine göre İcra Müdürlüğünden Ortaklığın giderilmesi davası açmak üzere yetki alır. Davacı taraf taşınmazın paydaşı olmayan alacaklıdır.Ortaklık satış suretiyle giderilerek borçlunun payının paraya çevrilmesi ve borcun tahsili amaçlanmaktadır.

2-     Ortaklığın Giderilmesi davasında yetkili ve görevli mahkeme

HMK 4. Maddesinde mevcut düzenleme ile, taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davalarda görevli mahkeme, dava konusunun değer veya tutarına bakılmaksızın Sulh Hukuk Mahkemeleridir.

Yetkili mahkemenin tespiti için ise HMK 12. Maddesinde kesin yetki kuralı getirilmiştir. Buna göre; Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.

3-     Ortaklığın Giderilmesi davasında harç ve giderler

Ortaklığın giderilmesi davası matbu harca tabidir. Ortaklığı dava yoluyla gidermek isteyen paydaş, davanın açılışı aşamasında tüm harç ve giderleri ödemek zorundadır. Ancak davanın sonuçlanmasıyla beraber mahkeme giderleri ve avukatlık ücreti payları oranında paydaşlara yükletilir.

4-     Ortaklığın Giderilmesi

a-     Aynen Taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi

Paydaşlardan birinin diğer paydaşlara işbu davayı yöneltmesi ve tüm paydaşların dava sürecinde yazılı olarak anlaşamamaları sonucunda ortaklık mahkeme kararıyla giderilir. Medeni Kanun’un 699. Maddesinde ortaklığın aynen taksim sureti veya satış sureti ile giderilebileceği düzenlemiştir.

Taraflardan birinin aynen taksim ile ortaklığın giderilmesini talep etmesi halinde mahkeme hakimi öncelikle aynen taksimin şartlarının mevcut olup olmadığını araştırır. Malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilebilmesi için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ve tarım arazilerinin niteliği ile imar mevzuatına göre aynen taksimin mümkün olup olmadığının araştırılması gerekir. Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması söz konusu ise aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez.

Aynen taksim ile ortaklık giderilirken bölünen parçaların değerleri aynı değil ise değeri az olan parçayı alan paydaşa nakdi ödeme yapılmasına karar verilerek denkleştirme yapılır.

b-    Satış suretiyle ortaklığın giderilmesi

Medeni Kanun’un 699. Maddesinde ortaklığın aynen taksim ile giderilmesi mümkün olamyan hallerde satış suretiyle giderileceği düzenlenmiştir.’Bölme istemi durum ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa hükmolunur. Satışın paydaşlar arasında artırmayla yapılmasına karar verilmesi, bütün paydaşların rızasına bağlıdır.’İcra müdürlüğünce taşınmaz, İİK’da düzenlenen satış prosedürüne göre satılıp paraya çevrilir. Satış bedeli paydaşlara payları oranında bölüştürülür.

5-     Muhdesatın Aidiyeti konusunda çekişme

Ortaklığın giderilmesi davasına konu olan taşınmazda, taşınmaza ait bütünleyici parçaların (bina,ağaç vs) mülkiyetinin kime ait olduğu konusunda taraflar arasında çekişme mevcutsa bu uyuşmazlığın giderilmesi için ‘Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası’ açılması gerekmektedir. Ortaklığın giderilmesi davası, işbu dava hakkında karar verilene kadar bekletilecektir.

Ortaklığın Giderilmesi davaları teknik bilgi ve uzmanlık gerektiren bir dava çeşididir. Benzer davaların takibi için alanında uzman bir avukatla iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.